Hướng dẫn tập đi với thanh song song

Tập đi trong thanh song song thường được sử dụng trong giai đoạn đầu của quá trình tập đi cho người bệnh sau khi người bệnh đã tự đứng được, thăng bằng đứng tương đối tốt. Trong bài viết dưới đây,  Hải Minh sẽ chia sẻ đến bạn đọc thông tin hướng dẫn vơi thanh tập đi song song. 

Chỉ định

• Người bệnh liệt nửa người do tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não, u não, viêm não…

• Người bệnh liệt hai chân do tổn thương tuỷ sống do tai nạn, viêm tuỷ cắt ngang, u tuỷ, thoát vị đĩa đệm, hẹp ống tuỷ…

• Người bệnh bị các bệnh lý thần kinh như Parkinson, viêm đa dây thần kinh, xơ cứng rải rác, xơ cứng cột bên teo cơ…

• Người bệnh bị bại não, chậm phát triển vận động tinh thần

• Người bệnh yếu cơ sau chấn thương chi dưới, sau phẫu thuật kết hợp xương chi dưới…

• Người bệnh sau phẫu thuật thay khớp toàn phần hay bán phần các khớp háng, gối…

• Người bệnh đoạn chi, lắp chân giả các loại.

Chống chỉ định

Người bệnh có rối loạn tri giác nhận thức, không hiểu lệnh và không điều khiển được các cử động của cơ thể.

Chuẩn bị

1. Người thực hiện

Kỹ thuật viên Vật lý trị liệu, người được đào tạo chuyên khoa.

2. Phương tiện

• Bàn tập, ghế ngồi, thanh song song, bậc thang lên xuống.

• Một số dụng cụ trợ giúp đi nếu cần như gậy, nạng, dày đế độn, cóc chân…

3. Người bệnh

• Xác định xem yếu tố nào hoặc khớp nào làm hạn chế hoặc là nguyên nhân làm giảm khả năng di động để chọn bài tập thích hợp.

• Đánh giá khả năng thăng bằng của người bệnh khi thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng, khi đi đứng, khi diễu đảm bảo an toàn cho người bệnh trong quá trình tập đi.

  • Đánh giá sức mạnh cơ hai chân, cơ thân mình và khả năng kiểm soát đầu cổ trong vị thế ngồi, đứng (nếu là trẻ em).

Các bước tiến hành

1. Kiểm tra hồ sơ, lựa chọn kỹ thuật

Lựa chọn bài tập phù hợp với tình trạng khiếm khuyết của người bệnh.

2. Kiểm tra và chuẩn bị người bệnh

Giải thích mục đích bài tập và quy trình tập cho người bệnh hiểu để họ hợp tác tốt, tạo sự tin tưởng và làm người bệnh thư giãn.

3. Thực hiện kỹ thuật

3.1. Tập đứng dậy

– Tốt nhất cho người bệnh tập luyện ở thanh song song có bậc chân. Xe lăn được đặt giữa hai thanh song song, khoá lại và người bệnh chủ động vịn phía trước của xe, nâng dần chỗ đặt bàn chân của xe lên, hai tay người bệnh đặt trên hai bên thanh song song với bàn chân tỳ đều (nếu người bệnh có thể làm được vậy).

– Với người bệnh có thể chịu sức nặng trên cả hai chân mà không có chống chỉ định, cho người bệnh đứng dậy bằng cách giữ hai bên sườn lựa thay thứ tự vào:

• Chiều cao và sức nặng người điều trị.

• Sự vạm vỡ của người bệnh.

• Chiều dài của thân tay người điều trị.

• Khả năng thăng bằng của người bệnh.

Phương pháp 1:

Người điều trị đứng ở một bên, giữ bàn chân của người bệnh bằng bàn chân trước của mình, trợ giúp khớp gối của chi của người bệnh không gấp quá giới hạn an toàn, đồng thời giữ người bệnh đứng lên, hai tay của người điều trị đỡ vào lồng ngực và ôm ra phía sau của người bệnh, người bệnh cố gắng vươn ra trước và nâng lên bàn tay để duy trì khả năng giữ vững ở gắng sức của người bệnh.

Phương pháp 2:

Người điều trị đứng phía trước người bệnh, trợ giúp bằng cách ép trợ giúp hai lòng bàn tay hai bên nách người bệnh, trong khi giữ bàn chân và gối của người bệnh.bệnh ổn định, nâng người bệnh đứng dậy. Cũng có thể kéo người bệnh bằng một dải thắt lưng hay dưới mông, đưa người bệnh sang tư thế đứng.

3.2. Tập thăng bằng trong thanh song song

• Người bệnh được luyện tập thăng bằng bằng sử dụng kỹ thuật ổn định nhịp nhàng với một lực ép trên khớp vai hoặc trên chậu hoặc trên các hông. Khuyến khích người bệnh thực hiện gấp và duỗi của chân đứng trong tầm độ nhỏ, di chuyển tay ra trước và sau trên thanh song song.

• Nếu người bệnh có thể chịu trọng lượng trên cả hai chân, tập di chuyển trọng lượng sang hai bên trong vị thế đứng dang chân sang hai bên trước, sau đó di chuyển trọng lượng trước sau trong vị thế đứng chân trước chân sau.

• Lực ép của người điều trị trên chậu bên hướng người bệnh đưa qua sẽ khuyến khích người bệnh đẩy chậu và hướng trên chân đó để vậy có thể di chuyển trọng lượng sang chân đó. Người bệnh cần có thời gian nghỉ theo yêu cầu.

3.3. Tập đi trong thanh song song

• Người bệnh được tập đi trong thanh song song từng tiến khởi đầu với dáng đi du tới bằng cách di chuyển hai bàn tay về phía trước, nhưng nhấn mạnh đặt hai chân tới cùng mức với đoạn tiến của tay.

• Tập dáng đi du qua bằng di chuyển hai bàn tay về phía trước, nhưng nhấn mạnh đặt hai chân tới quá mức với đoạn tiến của tay (xa hơn tay).

• Tập dáng đi bốn điểm: đưa tay phải lên trước, tiếp đến chân trái lên, tiếp đến tay trái và cuối cùng là chân phải lên.

• Tập dáng đi hai điểm: tay phải và chân trái đồng thời đưa lên phía trước, sau đó tay trái và chân phải tiến lên đồng thời.

Người bệnh cũng có thể sử dụng một thanh song song và một nạng, sao đó sẽ nâng nẹp nếu thanh song song không còn. Người điều trị cần đi cạnh người bệnh.

Khoảng cách đi nên được xem xét và người bệnh được nghỉ thường xuyên nếu người bệnh rơi vào bất kỳ yếu. Người bệnh mảnh hươn, thực hiện tốt hơn thì nên tăng dần khoảng cách đi và giảm dần thời gian, số lần nghỉ.

Khi thanh song song quá dài thì cần đưa xe lăn hay ghế vào giúp người bệnh ở bất cứ khoảng nào trong thanh song song để người bệnh nghỉ khi có nhu cầu.

3.4. Tập xoay người trong thanh song song

Bàn chân được đặt qua một bên với góc 45°, cánh tay gần cùng bên di chuyển trên thanh mà người bệnh xoay người đối mặt với nó, một loạt bước chân bước qua được thực hiện để ép xoay tới góc 90° và di chuyển cánh tay phía sau người bệnh theo bước xoay, một lần bước nữa sẽ hoàn chỉnh sự xoay người.

4. Theo dõi

• Người bệnh thấy thoải mái và vững vàng trong thanh song song. Cần kiểm soát dáng đi của người bệnh tốt để đảm bảo không có những cử động hay thế.

• Có thể sử dụng hai tay trợ giúp khi di chuyển trong thanh song song để đảm bảo thăng bằng và an toàn cho người bệnh.

5. Tai biến và xử lý

Nếu người bệnh chưa thăng bằng đứng tĩnh và động tốt, người bệnh có thể bị ngã. Hướng dẫn người bệnh di chuyển tay trên thanh song song để trợ giúp thăng bằng.